Thay vì trồng hoa lan đã trưởng thành nhiều người thích trồng lan cấy mô hơn. Nhìn những cây lan từ khi còn bé xíu đến lúc trưởng thành, nở hoa quả là một điều vô cùng kỳ diệu. Dĩ nhiên, việc trồng và chăm sóc lan cấy mô sẽ có phần vất vả hơn rất nhiều. Song, chỉ cần tham khảo một số chia sẻ dưới đây bạn có thể dễ dàng thực hiện điều đó.
1. Thiết kế vườn lan trồng lan cấy mô
Cây lan con trong phòng thí nghiệm được cung cấp đủ ánh sáng, điều kiện dinh dưỡng, nhiệt độ mát mẻ, độ ẩm cao. Vậy nên, khi chuyển từ chai cấy mô ra vườn ươm người trồng cần phải đảm bảo điều kiện phù hợp để cây sống và phát triển.
Cụ thể:
+ Vườn ươm cây lan phải đảm bảo sự thông thoáng, cao ráo và sạch sẽ. Trung bình, chiều cao của vườn phải từ 3 đến 3.5m.
+ Phải có lưới che ánh sáng cho vườn lan. Đảm bảo ánh sáng tự nhiên từ 30 đến 50%.
+ Có mái che cẩn thận để cho mưa lớn không thể hắt vào.
+ Trang bị hệ thống tưới phun sương cho cây.
2. Dụng cụ
Để trồng cây lan cấy mô bạn cần chuẩn bị những dụng cụ như sau:
+ Thau để chứa nước rửa cây lan con cho sạch khi vừa mang từ môi trường nuôi cấy ra.
+ Giấy báo, khay để đựng lan.
+ Bình phun sương.
+ Giá thể trồng lan có thể là xơ dừa, dớn đen hay dớn trắng tùy theo bạn trồng loại lan nào. Ví dụ như Cattleya sẽ thích hợp với giá thể là xơ dừa, còn Hồ Điệp lại phù hợp với dớn trắng.
+ Thuốc trừ nấm cho cây lan như Mancozeb, Dithan,…
+ Vỉ xốp hay vỉ nhựa có lỗ để trồng lan.
3. Cây lan giống
Cây lan giống được nuôi trong chai cấy mô hay hộp nhựa. Sau khi cây đã được phát triển hoàn toàn, khoảng từ 3 đến 4cm, có bộ rễ cân đối với lá thì bạn có thể mang đi trồng.
4. Các phương pháp tiến hành
a. Xử lý giá thể
Trước khi trồng bạn phải xử lý giá thể. Tùy theo loại giá thể nào mà phương pháp xử lý cũng có sự khác nhau.
+ Giá thể xơ dừa
Để trồng lan cấy mô thì xơ dừa bạn phải ngâm nước trong vòng 1 tuần để loại bỏ bớt chất tannin. Cắt thành từng miếng khoảng 5cm. Đập xơ dừa tơi ra và liên tục xả với nước 2 đến 3 lần. Sau đó, đem xơ dừa ngâm với thuốc nấm có nồng độ 1%. Ngâm thuốc nấm từ 3 đến 4 giờ thì bạn có thể sử dụng nó ngay.
+ Giá thể dớn trắng
Dớn trắng bạn hãy đem ngâm với nước từ 1 đến 2 ngày. Sau đó ngâm thuốc nấm có nồng độ 1% là có thể dùng làm giá thể trồng lan rồi.
Ngâm nước từ 1 – 2 ngày, sau đó ngâm thuốc nấm ở nồng độ 1% là có thể sử dụng làm giá thể cho cây lan con hậu cấy mô.
b. Quy trình trồng
Bước 1: Đặt chai hay hộp đựng cây lan cấy mô được lấy từ phòng thí nghiệm lên kệ vườn ươm cho chúng thích nghi dần với môi trường bên ngoài..
Bước 2: Đối với chai cấy mô thì cho một chút nước vào rồi lắc nhẹ để lớp thạch và cây được tách ra. Tiếp đó, dốc ngược chai vào chậu nước sạch để thạch và cây rớt ra khỏi chai. Còn nếu là hộp mô thì bạn có thể mở nắp và lấy ra dễ dàng mà không gây tổn thương cho cây.
Bước 3: Rửa sạch môi trường bám trên cây lan, nhất là phần rễ. Thực hiện 2 đến 3 lần đến khi lá hư thối được loại sạch là được. Lưu ý, cần thao tác nhẹ nhàng để không gây tổn thương đến lá và rẽ cây. Ngoài ra, cũng không nên để cây ngâm nước quá lâu vì lá và rễ cây sẽ bị úng, thối, khi chuyển ra vườn ươm dễ bị chết.
Bước 4: Ngâm cây lan con vào chậu có chứa nước pha thuốc nấm Dithan nồng độ 1 đến 2% trong thời gian 2 phút.
Bước 5: Lấy rổ nhựa, rải giấy báo lên trên, dùng bình xịt phun sương nước để làm ướt giấy báo. Vớt cây con ra khỏi thuốc nấm và để vào rổ nhựa. Nhớ trải đều ra cho cây con được thông thoáng. Không nên bó cây lan con ngay sau khi ra cây, hãy đợi khoảng 2 ngày sau hãy bó cây. Đó là cách giúp cây tránh bị úng rễ sau khi trồng vào vỉ.
Bước 6: Trồng lan cấy mô bằng cách dùng xơ dừa đã được xử lý thuốc nấm quấn quanh rễ cây lan con cho vừa tay. Sau đó cho vào vỉ trồng lan cấy mô. Đem vỉ trồng lan cấy mô ra vườn ươm.
5. Cách chăm sóc khi trồng lan cấy mô
+ Tưới nước
Trong thời gian 2 tuần đầu tiên sau khi chuyển cây con ra vườn ươm thì bạn không nên bón phân mà chỉ nên tưới nước 2 lần 1 ngày. Chủ động điều chỉnh lượng nước tưới nhiều hay ít tùy theo điều kiện thời tiết mùa mưa hay mùa nắng.
+ Bón phân
Bón phân cho cây lan tốt nhất là vào buổi sáng bằng cách hòa với nước rồi phun cho cây. Tùy theo từng giai đoạn khác nhau mà bạn lựa chọn loại phân bón khác nhau.
• Cây lan sau khi chuyển từ chai cấy mô ra ngoài thì 2 tuần đầu tiên chỉ tưới nước ngày 2 lần.
• Đến tuần thứ 3 hãy phun vitamin B1 với nồng độ 1ml/lít nước. Thực hiện mỗi tuần 2 lần.
• Đến tuần thứ 4 trở đi thì phun phân NPK 30-10-10 (nồng độ 0.5 đến 1g/lít nước) kết hợp cùng hữu cơ sinh học BiO-1 (nồng độ 1 đến 2ml/lít nước) và Vitamin B1 (nồng độ 0.5 đến 1ml/lít nước). Phun luân phiên từ 1 đến 2 lần trong tuần.
+ Phòng trừ sâu bệnh
Để phòng trừ sâu bệnh thì bạn phun thuốc định kỳ 15 ngày/lần. Loại thuốc trừ bệnh cho lan phổ biến có thể sử dụng như Rhidomil, Aliette, Score, Vicarben, Nativo,… Còn để trừ sâu gây hại cho lan có thể chọn Confidor, Supracide, Decis, B Thái Lan,…
Sau 4 đến 6 tháng trồng thì cây lan tương đối phát triển và bạn có thể chuyển sang chậu lớn. Cho thêm than vào chậu rồi treo lên giàn, tiếp tục chăm sóc theo đúng hướng dẫn thì cây ra hoa như ý muốn.
Thùy Duyên